O projekcie / About the project
Projekt IGG (Internet-Genealogia-Genetyka) to interdyscyplinarny projekt badawczy, skierowany do wszystkich zainteresowanych prowadzeniem badań genealogiczno-genetycznych, w tym poszukiwaniem przodków i krewnych, za pomocą Internetu. Rosnące zasoby internetowe pomagają dziś prowadzić tego typu badania, a genealogia wspierana jest badaniami genetycznymi, oferowanymi przez globalne firmy.
Projekt IGG jest efektem badań naukowych, których zwieńczeniem jest książka dra hab. Radosława Sajny-Kunowsky’ego (autora projektu) pt. Internet, genealogia i genetyka na przykładzie rodu Kunowskich h. Nałęcz (Bydgoszcz 2021), a ponadto: wprowadzenie korekt i nowych haseł do polskiej edycji Wikipedii oraz stworzenie drzewa genealogicznego, dostępnego na portalu MyHeritage, zawierającego ponad 20 tysięcy postaci (w tym przedstawicieli wielu polskich rodów magnackich i szlacheckich, królów, prymasów i biskupów, generałów, naukowców, artystów, sportowców czy przedsiębiorców, różnych rodzin z Pomorza, Wielkopolski, Mazowsza i innych regionów Polski, ale też wielu rodów szlachty pruskiej, szkockich klanów, rosyjskich carów, królów Anglii, Francji, Hiszpanii, elit z krajów skandynawskich, polskich emigrantów do USA, Francji, Brazylii, laureatów Nagrody Nobla itd.).
The IGG (Internet-Genealogy-Genetics) is an interdisciplinary project aimed at anyone interested in conducting genealogical and genetic research, including searching for ancestors and relatives, on the Internet. Today, growing Internet resources help to conduct this type of research, and genealogy is supported by genetic research offered by global companies.
The IGG project is the result of scientific research, the culmination of which is the book written by the author of the project Dr. hab. Radosław Sajna-Kunowsky Internet, genealogy and genetics on the example of the Kunowski family, Nałęcz coat of arms (Bydgoszcz 2021) and additionally: the corrections and new entries to the Polish edition of Wikipedia and the creation of a family tree, available on the MyHeritage website, containing more than 20 thousand figures (including all Polish kings, representatives of many aristocratic and noble families, primates and bishops, generals, scientists, artists, sportsmen and entrepreneurs, various families form Pomerania, Greater Poland, Masovia and other regions of Poland, but also many families of Prussian nobility, Scottish clans, Russian tsars, kings of England, Scotland, France, Spain, elites from Scandinavian countries, Polish emigrants to the USA, France, Brazil, Nobel Prize winners etc.).
Autor projektu i książka / Author of the project and the book
Autorem projektu jest Dr hab. Radosław Sajna-Kunowsky, profesor Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, autor m.in. książki pt. Internet, genealogia i genetyka na przykładzie rodu Kunowskich herbu Nałęcz (Wydawnictwo UKW, 2021). Projekt IGG powstał na bazie badań, których efektem jest ta właśnie książka.
Recenzja książki (autor: dr Katarzyna Gmerek, UAM wPoznaniu): http://blog.home.amu.edu.pl/2022/03/internet-genealogia-i-genetyka/
The author of the project is Radosław Sajna-Kunowsky, PhD, associate professor at the Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, author of the book titled (in English translation): „Internet, genealogy and genetics on the example of the Kunowski family, Nałęcz coat of arms” (UKW Publishing House, 2021). The IGG project was built on the basis of research that resulted in this book.
Streszczenie książki:
Książka ta łączy tradycję z nowoczesnością: dawne czasy i szlacheckie tradycje z nowoczesnymi narzędziami medialnymi do poszukiwania przodków. Dzięki rozwojowi mediów (nazywanych dziś „nowymi mediami”) genealogia, wspierana przez genetykę (coraz bardziej dostępną w tzw. erze cyfrowej), stała się popularna w czasach współczesnych. Poszukiwanie historii własnej rodziny pozwala odpowiedzieć na pytanie o własną tożsamość i może przyczynić się do lepszego zrozumienia społeczności, w której żyjemy. Internet, jako główne narzędzie badawcze, umożliwia nie tylko odkrywanie genów i przodków, ale także weryfikację informacji, które dotarły do dzisiejszych pokoleń poprzez tradycyjne źródła, począwszy od starych ksiąg (w tym herbarzy) po rodzinne opowieści o przodkach, czasem nawet mityczne. Oczywiście aktualne możliwości badawcze w Internecie są możliwe dzięki zaangażowaniu badaczy – genealogów, którzy wydobywają informacje ze źródeł pierwotnych.
Głównym celem niniejszego opracowania jest przedstawienie Internetu jako przestrzeni źródłowej do badań genealogicznych (z uwzględnieniem związanych z tym możliwości badań genetycznych) oraz przedstawienie wyników badań jednej rodziny szlacheckiej – Kunowskich herbu Nałęczów (w pewnym okresie „von Kunowskich”), z którego pochodzi autor. Struktura książki odzwierciedla chronologię rodowych dziejów. Pierwszy rozdział ma charakter wprowadzający, teoretyczny, łączący perspektywę medioznawczą z genealogią i genetyką. Przedstawia rodzaje źródeł (w tym ich wiarygodność), które mogą być przydatne dla internetowego genealoga, zarówno profesjonalnego, jak i amatora, ale także globalną ofertę badań genetycznych i nowoczesnych technologii tworzenia drzew genealogicznych. Kolejne trzy rozdziały przedstawiają metody i wyniki badań w podziale na trzy okresy historyczne związane z działalnością badanej rodziny w poszczególnych regionach Europy.
Pierwszy okres (a drugi rozdział) to późne średniowiecze, kiedy Kunowscy „narodzili się” w kolebce państwa polskiego, czyli Wielkopolsce. W pierwszym podrozdziale przedstawiono ród herbowy Nałęczów wraz z innymi rodami, które odegrały ważną rolę w regionie. Następnie wskazano główne ośrodki Nałęczów i gniazdo rodziny Kunowskich, a także różne relacje z innymi rodzinami. Ostatni podrozdział pierwszego rozdziału to analiza danych o badanej rodzinie w „Tekach Dworzaczka”, czyli najważniejszym źródle (zdigitalizowanym i dostępnym w Internecie), które można wykorzystać do badań genealogicznych szlachty wielkopolskiej.
Okres drugi (a rozdział trzeci) obejmuje działalność rodziny głównie na Wschodzie w okresie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wywód zaczyna się od rozważań genetycznych (dotyczących haplogrupy Y-DNA R1a) związanych z omawianym obszarem oraz obecnością tego dwupaństwowego tworu w przestrzeni internetowej. Drugi podrozdział dotyczy enigmatycznej postaci „Jerza” Kunowskiego, który pojawił się w pewnym źródle, natomiast znacznie lepiej udokumentowana postać Jana Kunowskiego (polskiego husarza, kalwinisty i sekretarza królewskiego) jest tematem kolejnego podrozdziału. W ostatnim mowa jest o innych przedstawicielach rodziny Kunowskich, z pewnością spokrewnionych z Janem, którzy mieszkali wówczas na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Okres trzeci (a rozdział czwarty) rozpoczyna się emigracją Samuela, syna Jana Kunowskiego, do Brandenburgii-Prus i opisuje dzieje rodu w realiach tego kraju, które stało się królestwem. Mowa jest o pierwszych pokoleniach pastorów protestanckich, a potem o pierwszych przedstawicielach rodu, który uzyskał indygenat, a potem pruskie szlachectwo. Przedstawiono postać znanego prawnika i astronoma George’a Karla Friedricha Kunowskiego (którego imieniem nazwano kratery na Księżycu i Marsie) oraz innych przedstawicieli rodu, którzy osiągnęli stopnie generała w armii pruskiej, zajmowali kierownicze stanowiska w sądach lub odnosili sukcesy w nauce, kulturze, sztuce itp. Ostatni podrozdział przedstawia potomków pierwszego „von Kunowskiego”, tj. Ottona Friedricha Wilhelma, w tym relacje z innymi rodami szlacheckimi, aż do pokolenia autora tej książki.
Efektem badań jest stworzenie pierwszej genealogii rodowej opartej przede wszystkim na źródłach dostępnych w Internecie. W każdym z rozdziałów wykorzystano różne źródła, specyficzne dla danego okresu i obszaru badań, choć niektóre źródła lub narzędzia okazały się przydatne na wszystkich etapach badań. W celu opisania historycznego kontekstu wydarzeń lub w innych celach związanych z badaniami wykorzystano również tradycyjne (drukowane) źródła, w tym opracowania naukowe, które niekoniecznie są dostępne w Internecie (choć dzięki Internetowi łatwo je znaleźć, by kupić lub wypożyczyć), które wzbogacają perspektywę opisywanego problemu.
Niniejsze badanie należy traktować jako interdyscyplinarne, nowatorskie studium przypadku, w którym wykorzystano różne metody badawcze, w tym krytyczną analizę dokumentów i innych źródeł, analizę treści medialnych dostępnych dziś w Internecie oraz analizę systemową. W ramach tego projektu badawczego autor wykonał również testy genetyczne i badania genealogiczne korzystając z usług firm: MyHeritage (oraz Geni.com), FamilyTreeDNA, AncestryDNA, 23andMe, LivingDNA, MyTrueAncestry, tellmeGen, 24Genetics, a także usług GEDmatch i DNA.Land.
Niniejsze opracowanie jest pierwszą tego typu pracą w Polsce. Cezurą końcową badań był marzec 2021 r., wypadający w setną rocznicę uchwalenia konstytucji marcowej 1921 r., znoszącej w Polsce przywileje szlacheckie.
Abstract of the book:
This book combines tradition with modernity: old times and noble traditions with modern media tools to search for ancestors. Thanks to the development of the media (which we refer to as “new media”) genealogy, supported by genetics (increasingly available in the so-called digital
age), has become popular in modern times. Searching for the history of your own family allows you to answer the question about your own identity, and can contribute to a better understanding
of the community in which we live. The Internet, as the main research tool, make it possible not only to discover genes and ancestors, but also to verify information that has reached today’s
generations through traditional sources, ranging from old books (including armorials) to family stories about ancestors, sometimes even mythical. Of course, the research opportunities on
the Internet today are possible thanks to the involvement of the researchers – genealogists who extract information from primary sources.
The main goal of this study is to present the Internet as a source space for genealogical research (taking into account the technological possibilities for genetic research related to it) and to present the results of research on one noble family – the Kunowski family of the Nałęcz coat of arms (in a certain period “von Kunowski”), from which the author comes. The structure of the book reflects the chronology of ancestral history. The first chapter is introductory, theoretical, combining the media studies perspective with genealogy and genetics. It presents types of sources (including their credibility) that can be useful for an online genealogist, both professional and amateur, but also a global offer of genetic research and modern technologies for creating family trees. The next three chapters present the research methods and results divided into three historical periods related to the activity of the studied family in specific regions of Europe.
The first period (and the second chapter) is the late Middle Ages, when the Kunowski family was “born” in the cradle of the Polish state, that is Greater Poland. The first subsection therefore shows the noble Nałęcz family alongside other families that played an important role in the region. Then, the main centers of Nałęcz and the ancestral nest of the family Kunowski are indicated, as well as various relations with other families. The last subsection of the first chapter is an analysis of the data on the studied family in “Teki Dworzaczka”, i.e. the most important source (digitized and available on the Internet) that can be used for genealogical research of the Greater Poland nobility.
The second period (and the third chapter) covers the activities of the family mainly in the East during the Polish-Lithuanian Commonwealth. The argument begins with some genetic considerations (concerning the Y-DNA R1a haplogroup) related to the area in question, and the presence of this two-state entity in the internet space. The second subsection concerns the enigmatic figure of “Jerz” Kunowski, who appeared in a certain source, while the much better documented figure of Jan Kunowski (a Polish hussar, Calvinist and the royal secretary) is the subject of the next subsection. The last one mentions other representatives of the Kunowski family, certainly related to Jan, who
lived then in the territory of the Polish-Lithuanian Commonwealth.
The third period (and chapter four) begins with the emigration of Samuel, son of Jan Kunowski, to Brandenburg-Prussia and describes the history of the family in the realities of this state, which became a kingdom. It is about the first generations of Protestant pastors, and then about the first representatives of the family that obtained the Prussian nobility. The figure of the wellknown lawyer and astronomer George Karl Friedrich Kunowsky (after whom the craters on the Moon and Mars were named) is introduced, as well as other representatives of the family who achieved general ranks in the Prussian army, held key positions in courts or were successful in science, culture and art, etc. The last subsection presents the descendants of the first “von Kunowski”, i.e. Otto Friedrich Wilhelm, including the relationships with other noble families, up to the generation of the author of this book.
The result of the research is to create the first family genealogy based primarily on the sources available on the Internet. In each of the chapters, different sources were used, specific for a given period and area of research, although some sources or tools proved to be useful at all stages of research. In order to describe the historical context of events or for other purposes related to the research, traditional (printed) sources were also used, including scientific studies that are not necessarily available on the Internet (although thanks to the Internet they are easy to find in order to buy or rent), and which enrich the perspective of the described problem.
This study should be treated as an interdisciplinary, innovative case study in which various research methods were used, including critical analysis of documents and other sources, analysis of media content, available on the Internet today, and a system analysis. As part of this research project, the author also did genetic tests and genealogical research using the services of the following companies: MyHeritage (and Geni.com), FamilyTreeDNA, AncestryDNA, 23andMe, LivingDNA, MyTrueAncestry, tellmeGen, 24Genetics, as well as services of GEDmatch and DNA.Land.
This study is the first work of this type in Poland. The research end date was March 2021, on the centenary of the adoption of the March 1921 Constitution, which abolished noble privileges in Poland.
Genealogia i genetyka / Genealogy and genetics
Genealogia + genetyka = genealogia genetyczna / genetyka genealogiczna
Genealogy + genetics = genetic genealogy
Genealogia to nauka pomocnicza historii, zajmująca się badaniem więzi pomiędzy ludźmi, rodzin i całych rodów. Genes to z greckiego ród, zaś logos to wiedza, więc genealogia to wiedza o rodach. Genealogia bada rody na podstawie więzi rodzinnych, rozumianych przede wszystkim (choć nie wyłącznie) przez związki naturalne, a więc genetyczne.
Genetyka to dział biologii – nauka o dziedziczności i zmienności organizmów, a więc o genach, które są nośnikami informacji genetycznej, podstawowymi materialnymi elementami dziedziczenia, składnikami chromosomów, znajdujących się wewnątrz komórki.
Genealogia genetyczna lub genetyka genealogiczna to nauka pomocnicza genealogii, połączenie badań genealogicznych i genetycznych, a więc wykorzystanie genetyki do badań genealogicznych. Stosowane są 3 rodzaje testów: Y-DNA (przekazywanego tylko w linii męskiej), mtDNA (przekazywanego w linii żeńskiej) oraz DNA autosomalnego (przekazywanego przez wszystkie linie przodków).
Genealogy is an auxiliary science of history that examines the ties between people within families. Genealogy studies families on the basis of family ties, understood primarily (but not exclusively) by natural, and therefore genetic, relationships.
Genetics is a branch of biology, the study of the heredity and variability of organisms, and therefore about genes that are the carriers of genetic information, the basic material elements of inheritance, and the components of the chromosomes inside the cell.
Genetic genealogy is the auxiliary study of genealogy, a combination of genealogical and genetic research, so the use of genetics for genealogical research. Three types of tests are used: Y-DNA (passed only on the male line), mtDNA (passed on the female line) and autosomal DNA (passed on from all ancestral lines).
Przydatne źródła internetowe w języku polskim:
Blog „Genealogia genetyczna”: https://www.genealogiagenetyczna.com
Strona Ornatowski.com: https://ornatowski.com/genealogia/genealogia-genetyczna
Strona Kwartalnika Genealogicznego „More Maiorum”: https://www.moremaiorum.pl/tag/genealogia-genetyczna
Artykuł Marcina Woźniaka pt. „Genealogia i genetyka – wspólny przedmiot badań, różne perspektywy” („Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego” 3, 203-228): link do artykułu
Interesujący artykuł w polskim wydaniu „National Geographic” (XI 2020): link do artykułu
Rekomendowana lektura:
James D. Watson (z A. Berrym i K. Daviesem), „DNA. Historia rewolucji genetycznej” (wyd. II poprawione i rozszerzone), Wydawnictwo CiS, Stare Groszki 2018.
Useful Internet sources in English:
International Society of Genetic Genealogy: https://isogg.org
Eupedia.eu, Fundamental concepts of Genetics and about the Human Genome: https://www.eupedia.com/genetics/human_genome_and_genetics.shtml
Eupedia.eu, Y-DNA: https://www.eupedia.com/europe/european_y-dna_haplogroups.shtml
Eupedia.eu, mtDNA: https://www.eupedia.com/europe/european_mtdna_haplogroups_frequency.shtml
Science Direct website: Genetic Genealogy
RootsTech by FamilySearch: The Basics of Genetic Genealogy
The Genetic Genealogist: https://thegeneticgenealogist.com
GenomeWeb: https://www.genomeweb.com/scientific-terms/genetic-genealogy
Recommended book:
James D. Watson (with A. Berry and K. Davies), „DNA. The Secret of Life” (fully revised and updated), Ballantine Books, New York 2017.
Podręcznik: 3 etapy badań / Handbook: 3 stages of research
Zanim przystąpisz do badań genealogiczno-genetycznych w Internecie, powinieneś/powinnaś zrealizować etap „zero” – porozmawiaj z żyjącymi przodkami i krewnymi, przeszukaj rodzinne archiwa, postaraj się zdobyć jak najwięcej wiedzy o przodkach i ich rodach w tzw. świecie realnym.
Before you start genealogical and genetic research on the Internet, you should complete the „zero” stage – talk to living ancestors and relatives, search family archives, try to get as much knowledge as possible about ancestors and their families in the the „real world”.
Etap 1 / Stage 1
Jeśli masz już przynajmniej podstawową wiedzę na temat rodów, z których pochodzili Twoi rodzice i dziadkowie (a może też pradziadkowie itd.?), zacznij od wyszukiwania w Internecie informacji na temat tych rodów i konkretnych postaci, wykorzystując choćby najpopularniejszą na świecie wyszukiwarkę Google. Sprawdź też, gdzie najczęściej występują nazwiska Twoich znanych przodków – jeśli są to nazwiska polskie, możesz użyć witryny https://nazwiska-polskie.pl, a jeśli są to nazwiska obce, spróbuj wyszukać za pomocą https://en.geneanet.org/surnames. Uzyskane informacje zasugerują Ci, skąd mogli Twoi przodkowie pochodzić, ale oczywiście nie dadzą jeszcze ostatecznej odpowiedzi.
Zamów też testy genetyczne Twojego pochodzenia etnicznego w jednej, dwóch, a najlepiej we wszystkich największych globalnych firmach zajmujących się badaniami genetyczno-genealogicznymi. Czym więcej testów zamówisz, tym lepiej, ale to – niestety – kosztuje. Na szczęście konkurencja rynkowa powoduje, że ceny maleją, a jakość usług rośnie. Najlepiej skorzystać z serwisów następujących firm:
MyHeritage: myheritage.com
AncestryDNA: ancestry.com
FamilyTreeDNA: familytreedna.com
23andMe: 23andme.com
LivingDNA: livingdna.com
Można też skorzystać z usług innych firm z branży:
GEDmatch: gedmatch.com
tellmeGen: tellmegen.com
24Genetics: 24genetics.com
HomeDNA: homedna.com
W celu powiązania własnych genów z dawnymi cywilizacjami można skorzystać z:
MyTrueAncestry: mytrueancestry.com
If you already have at least basic knowledge about the families of your parents and grandparents (and maybe great-grandparents etc.), start by searching the Internet for information about these families and persons, using the Google search engine (or another). Also check where the surnames of your ancestors are most often found – you can use the website https://en.geneanet.org/surnames. The information obtained will suggest where your ancestors may have come from, but of course it will not give a definitive answer yet.
You should also order genetic tests of your ethnicity in one, two, and preferably all of the largest global companies involved in genetic and genealogical research. The more tests you order, the better, but unfortunately it costs money. Fortunately, market competition causes prices to drop and the quality of services to increase. It is best to use the websites of the following companies:
MyHeritage: myheritage.com
AncestryDNA: ancestry.com
FamilyTreeDNA: familytreedna.com
23andMe: 23andme.com
LivingDNA: livingdna.com
You can also use the services of other companies in the industry:
GEDmatch: gedmatch.com
tellmeGen: tellmegen.com
24Genetics: 24genetics.com
HomeDNA: homedna.com
In order to link your genes with ancient civilizations, you can use:
MyTrueAncestry: mytrueancestry.com
Etap 2 / Stage 2
Kiedy otrzymasz już wyniki Twojego pochodzenia etnicznego, dowiesz się, skąd prawdopodobnie pochodzili Twoi przodkowie. Pamiętaj jednak, że chodzi w tym przypadku o DNA autosomalne, czyli po przodkach z wszystkich linii. Możesz też skorzystać z testów Y-DNA (dotyczy tylko mężczyzn) i mtDNA (dotyczy zarówno mężczyzn, jak i kobiet) – najlepiej w firmie FamilyTreeDNA. Poznając swoje haplogrupy „męską” i „żeńską”, też odkrywamy naszych przodków i własne pochodzenie. Koniecznie poczytaj o haplogrupach – nietrudno znaleźć taką wiedzę w Internecie. Co istotne, wyniki pochodzenia etnicznego należy interpretować na bazie wiedzy historycznej – to najlepszy czas, żeby ją nadrobić, koniecznie z wykorzystaniem atlasów historycznych. Na różnych obszarach Ziemi dochodziło bowiem do mieszanek genetycznych różnych ludów, więc czasami wyniki badania pochodzenia etnicznego mogą Cię zaskoczyć. Pamiętaj też, że poszczególne firmy stosują różne algorytmy, więc możesz uzyskać różne wyniki – czym więcej jednak badań wykonasz, tym łatwiej będzie znaleźć Ci tzw. wspólny mianownik, a przecież pochodzenie etniczne nie jest tak jednoznaczne jak obywatelstwo w paszporcie.
Jeśli już zagłębisz się w historię, sprawdź, czy nazwiska Twoich przodków nie znajdują się w szlacheckich herbarzach. Choć łatwo je znaleźć dziś w wersji cyfrowej, pamiętaj, że zawierały one liczne błędy. Najlepiej skorzystać z witryny SzlachtaRP.pl – to największa baza wiedzy na ten temat, oparta nie tylko na herbarzach, ale też na wielu innych źródłach. Jeśli chcesz sprawdzić, jak wyglądały dawne herby, zajrzyj na internetową wersję herbarza Tadeusza Gajla. Pamiętaj jednak, że odnalezienie danego nazwiska w herbarzu nie oznacza, że Twoi przodkowie o tym nazwisku byli na pewno z tego rodu. Nie wszyscy Kowalscy byli ze sobą spokrewnieni, a tylko jedna rodzina o tym nazwisku miała herb Wieruszowa. Warto przeczytać np. artykuł Ewy Wolnicz-Pawłowskiej pt. „O nazwiskach polskich: co znaczą i o czym mówią nasze nazwiska?„. Choć przywileje szlacheckie zostały w Polsce zniesione na mocy Konstytucji marcowej w 1921 r. , twoi żyjący przodkowie powinni wiedzieć (choć nie zawsze tak jest), czy mają przodków ze stanu szlacheckiego – jeśli tak, Twoje drzewo genealogiczne może sięgnąć nawet czasów średniowiecznych. Szlachta była jednak bardzo zróżnicowana – od bardzo bogatych i wpływowych rodów magnackich po drobną szlachtę, która najczęściej utraciła ten status w trakcie zaborów, a ich genealogia nie zachowała się do czasów współczesnych. Niektóre dawne rody szlacheckie mają jednak dziś nawet swoje strony internetowe, na których publikują drzewa genealogiczne. Jeśli znasz nazwiska swoich przodków, którzy otrzymali status szlachecki w innym kraju, szukaj w Internecie herbarzy obcych – np. pruskich (a jest ich wiele), jeśli Twoi przodkowie przed nazwiskiem używali przyimka „von”. Jeśli jednak nie znajdziesz przodków ze stanu szlacheckiego, nic się nie stało – wiele rodzin spoza tego stanu ma też rozbudowane drzewa genealogiczne, w których znaleźć można wiele znanych i wybitnych postaci. Warto pamiętać, że w bardzo wielu drzewach mieszają się rodziny różnego pochodzenia.
Once you have your ethnicity results, you will find out where your ancestors probably came from. Remember, however, that this is autosomal DNA, that is, from the ancestors of all lines. Also you can take advantage of the Y-DNA (male only) and mtDNA (male and female) testing – the best in this business is FamilyTreeDNA. Getting to know your „male” and „female” haplogroups, you also discover your ancestors and your own origin. Read about haplogroups – it is not difficult to find such knowledge on the Internet. Importantly, the results of ethnicity should be interpreted on the basis of historical knowledge – this is the best time to make up for it, necessarily with the use of historical atlases. Because there has been a genetic mix of different peoples in different areas of the Earth, sometimes the results of the study of ethnicity may surprise you. Also remember that the companies use different algorithms, so you can get different results – the more research you do, the easier it will be to find the „common denominator”, and ethnic origin is not as unambiguous as citizenship in a passport.
If you’ve already delved into history, check that your ancestors’ names aren’t listed in armorials of noble families. Remember, however, that finding a given surname in the armorial does not mean that your ancestors with that surname were certainly from that family. Each country has its history of nobility – read about it. While noble privileges were abolished in most countries long ago, your surviving ancestors should know (though this is not always the case) if they have noble ancestors – if so, your family tree may even go back to medieval times. Some former noble families today even have their own websites where they publish family trees. However, if you do not find ancestors from the nobility, nothing happened – many families outside this former elite also have extensive family trees, in which you can find many famous and prominent figures. It is worth remembering that in many trees families of different origins mix.
Etap 3 / Stage 3
Jeśli rozpoznałeś/aś już swoje pochodzenie etniczne i zgłębiłeś/aś wiedzę historyczną na temat rodzin Twoich przodków i miejsc, skąd mogli pochodzić, możesz rozbudowywać swoje drzewo genealogiczne. Najlepiej wykorzystać w tym celu możliwości, jakie dają serwisy MyHeritage lub AncestryDNA (które będą nawet podpowiadać Ci przodków czy krewnych, bazując na swoich ogromnych zasobach danych), choć także inne pozwalają na budowę rodzinnych drzew – np. serwis organizacji non-profit FamilySearch, który posiada m.in. polskojęzyczną wersję. Znajdziesz tam też wiele innych drzew, w których mogą znajdować się Twoi przodkowie czy krewni. Do ich poszukiwania wykorzystaj też koniecznie serwis Geni.com – możesz tam założyć konto, ale też przeszukiwać zbiory, otwarte (za darmo!) dla wszystkich internautów. Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę (np. Google) „geni.com” oraz imię i nazwisko poszukiwanej osoby – możliwe, że odnajdziesz w ten sposób swoich przodków czy krewnych, gdyż zbiory tego World Family Tree są ogromne i cały czas rosną.
Jeśli otrzymałeś/aś wyniki swojego pochodzenia etnicznego z jednej lub kilku wymienionych wcześniej firm, to zapewne Twoje geny zostały też powiązane z innymi osobami, które wykonały w tych serwisach podobne badania. To Twoje matches, czyli krewni – część to krewni prawdziwi, a część fałszywi, gdyż wspólne segmenty genów (zwłaszcza, jeśli są niewielkie) mogły ułożyć się podobnie w przypadkowy sposób, a nie wskutek dziedziczenia po wspólnych przodkach. Sprawdź koniecznie swoje matches, zwłaszcza te, z którymi łączą Cię dość duże wspólne segmenty genów. Jeśli te osoby mają opublikowane drzewa rodzinne i porównasz je ze swoim, możliwe, że natkniesz się na wspólnych przodków. W ten sposób możesz odkryć kolejnych przodków i krewnych, ale też zweryfikować prawdziwość Twojego drzewa. Pamiętaj jednak, że wiele danych genealogicznych w różnych źródłach (zarówno drukowanych, jak i internetowych) jest błędna! Najlepiej weryfikować informacje w różnych źródłach.
Jeśli rozbudowujesz swoje drzewo genealogiczne, szukaj w Internecie wszelkich dostępnych źródeł (z uwzględnieniem ich wiarygodności). Wielkie zbiory danych, m.in. zeskanowanych dokumentów (aktów urodzenia, ślubów, zgonów itd.) oferują wymienione wcześniej firmy, zwłaszcza AncestryDNA. Do poszukiwania polskich przodków i krewnych warto korzystać z serwisu Polskiego Towarzystwa Genealogicznego Geneteka. Istnieje też wiele witryn o regionalnym zasięgu, jak choćby Poznan Project, czyli projekt indeksacji małżeństw wielkopolskich z XIX w. Jeśli jednak chcesz szukać przodków czy krewnych wśród szlachty wielkopolskiej od XV w., to najlepszym źródłem są Teki Dworzaczka na platformie cyfrowej Biblioteki Kórnickiej PAN. Spis podlaskiej i mazowieckiej szlachty gniazdowej znajdziesz na tej stronie. O rodach szlacheckich różnych regionów znajdziesz też informacje na wielu innych stronach (darmowych lub płatnych, jak choćby Wielcy.pl, które jednak też nie są pozbawione błędów czy luk). Szukaj rodzin i konkretnych postaci także w scyfryzowanych wersjach artykułów naukowych (dostępnych na stronach różnych bibliotek cyfrowych) i korzystaj z Google Books. Możesz też korzystać z bogatych zasobów archiwów państwowych – na stronie Szukaj w Archiwach.
Pamiętaj, że porządne drzewo genealogiczne zawiera wszystkie gałęzie rodowe, a nie tylko wybrane, więc szukaj przodków z wszystkich linii – obojga rodziców, czworga dziadków, ośmiorga pradziadków itd.!
If you have already recognized your ethnic origin and deepened the historical knowledge of your ancestors’ families and places where they may have come from, you can expand your family tree. For this purpose, it is best to use the opportunities offered by MyHeritage or AncestryDNA websites (which will even suggest ancestors or relatives to you, basing on their huge data resources), although other websites also allow you to build family trees – e.g. the website of the non-profit organization FamilySearch. There you will also find many other trees where your ancestors or relatives may be. To search for them, be sure to use the Geni.com service – you can create an account there, but also search the collections, open (for free!) to all Internet users. Just enter „geni.com” in the search engine (Google or another) and the name and surname of the person you are looking for – it is possible that you will find your ancestors or relatives in this way, because the collections of this World Family Tree are huge and growing all the time.
If you have received the results of your ethnic origin from one or more of the aforementioned companies, then your genes have probably also been associated with other people who have carried out similar research on these websites. These are your matches, or relatives – some are true relatives, and some are false, because common gene segments (especially if they are small) could have arranged similarly in a random way, not as a result of inheritance from common ancestors. Be sure to check your matches, especially those with which you have quite large common gene segments. If these people have published family trees and you compare them to your own, you may come across common ancestors. This way you can discover new ancestors and relatives, but also verify the truthfulness of your tree. However, remember that a lot of genealogy data in a variety of sources (both print and online) is wrong! It is best to verify information in various sources.
If you are expanding your family tree, search the Internet for any available sources (basing on credibility). Large data sets, including scanned documents (birth, marriage or death certificates, etc.) are offered by the aforementioned companies, especially AncestryDNA. Search for families and specific persons also in digitized versions of scientific articles (available in various digital libraries) and use Google Books. You can also use the rich resources of the state archives. Remember that a good family tree includes all family branches, so look for ancestors from your father’s and mother’s families!
Dr hab. Radosław Damian Sajna-Kunowsky, prof. UKW 